Deeltjiewerkwoorde met <em>om</em> en die motiveringsteorie

Original Articles

Deeltjiewerkwoorde met om en die motiveringsteorie

Published in: South African Journal of Linguistics
Volume 17 , issue 4 , 1999 , pages: 219–233
DOI: 10.1080/10118063.1999.9724541
Author(s): N. Bosman Departement Afrikaans, Suid-Afrika

Abstract

Deeltjiewerkwoorde vertoon die hele spektrum van idiomatisiteit vanaf volkome deursigtig (inkom, uitgaan) tot volkome idiomaties (vasbrand, aanbreek). Tradisioneel word aanvaar dat 'n semantiese analise van idioma-tiese deeltjiewerkwoorde soos uitmoor, omkom en ompraat nie uitvoerbaar is nie. Die tradisionele siening van die idioom—dat daar geen semantiese inligting geassosieer word met 'n deel van die idioom (lees hier deeltjie-werkwoord) nie—geld hier. Die motiveringsteorie bied egter ander insigte. Die fokus van die onderhawige ondersoek is op 'n bepaalde tipe deeltjie-werkwoord, te wete die tipe met 'n setselagtige of bywoordagtige deeltjie, meer bepaald, deeltjiewerkwoorde met om in Afrikaans. Beeldskemas en metafore word betrek in die ondersoek na die semantiese gemotiveerdheid van dié groep deeltjiewerkwoorde. Die gevolgtrekking word gemaak dat die deeltjie 'n prototipiese konseptuele kategorie vorm wat 'n polisemiese betekenisstruktuur vertoon. Die verband tussen die letterlike en die idioma-tiese betekenis van die deeltjie word ook aangetoon.

Get new issue alerts for South African Journal of Linguistics